Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich to książka magiczna, niby nic, opisuje po prostu to, co pozostało na tych ziemiach, takie mgnienie dawnych czasów, ale w jaką cudowną podróż może nas zabrać. Tym razem, dzięki tej książce chciałabym Państwa zabrać nie w miejsce, w którym byłam, ale w te, w które chciałabym się wybrać - pisze Edyta Jasiukiewicz.
Gdzieś w Prusach Wschodnich...
Bardzo malownicza, neobarokowa budowla z kompleksem parkowym wzniesiona na początku XX wieku - w Łężanach w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel. Wieś założona została w 1359 r..
To tu około 1470 r. urodził się Fabian Luzjański, późniejszy biskup warmiński. Jego ojciec - Marcin burgrabia Reszla i właściciel Łężan pochodził z rodziny Merkelingerode, która od nazwy wsi przybrała nazwisko von Lossainen.
Właścicielem Łężan do 1551 r. był Jan Luzjański (brat biskupa). Historia, jak zwykle na tych ziemiach, nie była łatwa - wieś przechodziła w ręce różnych rodów: von Ölsenów, Truchses von Wetzhausen, Stanisławskich, Gąsiorowskich.
Od 1885 r. właściciele Łężan był Gustaw Fischer, a później jego syn Reinhold, kontradmirał, po uzyskaniu szlachectwa - von Fischer-Loßainen. W 1910 r. ustanowił w Łężanach majorat, czyli zasadę dziedziczenia ordynacji rodowej przez najstarszego wiekiem spadkobiercę w linii męskiej.
Łazienka, elektryczność, centralne ogrzewanie
To właśnie z jego rządami wiąże się historia pałacu w Łężanach. Pałac, a w zasadzie zespół pałacowo-parkowy usytuowany jest bardzo malowniczo - nad Jeziorem Legieńskim, zbudowany bądź ok. roku 1900, bądź w 1910.
Była to budowla neobarokowa, założona na planie prostokąta i bogato zdobiona. We wnętrzach znajdowało się 27 pokoi, sala balowa i biblioteka. Stylowo urządzone i wyposażone w wiele udogodnień jak łazienki, elektryczność czy centralne ogrzewanie. Na terenie majoratu, którego powierzchnia wynosiła 628 ha powstały liczne stylizowane obiekty gospodarcze, funkcjonowały tam m.in. cegielnia i młyn.
Elity polityczne w pałacu
Po śmierci Reinholda, pałacem zarządzała jego żona, która popełniła samobójstwo w 1945 roku. II wojnę światową pał
ac przetrwał w stanie prawie nienaruszonym, a w okresie powojennym w jego murach utworzono Fundusz Wczasów Pracowniczych. Później majątek przejęła Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie, przekształcona w Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
Od początku lat 90. do 2003 r. pałac był dzierżawiony przez posła SLD Tadeusza Matyjka i pełnił funkcję miejsca spotkań elit politycznych. Przebywał tu m.in. Aleksander Kwaśniewski, prezydent Litwy Algirdas Brazauskas, premierzy Leszek Miller i Włodzimierz Cimoszewicz. Poseł przeprowadził gruntowny remont pałacu.
Po 2003 roku dobra powróciły we władanie uniwersytetu. Pałac pełni dziś funkcję ośrodka konferencyjnego wraz z bazą noclegową i gastronomiczną i udostępniany jest zwiedzającym. Jak tylko pojawią się u nas pierwsze oznaki wiosny nie omieszkam go odwiedzić, wtedy też obiecuję galerię zdjęć pałacu...