Gazeta
Internet

Witaj,     |  Zaloguj
Nasza społeczność

Logowanie

Dołącz do eKulturalnych
Zapomniałem hasła
Przejdź do eKulturalni.pl
GDZIE JESTEŚ:  E-ŚWIATOWID    Aktualności

Język nasz ojczysty (felieton)
Szczególna odpowiedzialność za słowo spoczywa na artystach..., na zdj. Justyna Steczkowska w czasie ostatnich Nocy Teatru i Poezji w Elblągu
Szczególna odpowiedzialność za słowo spoczywa na artystach..., na zdj. Justyna Steczkowska w czasie ostatnich Nocy Teatru i Poezji w Elblągu
W minioną sobotę obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Jan Szewczak z MŁODEGO ESWIATOWID.PL postanowił odkurzyć temat ze szkolnych podręczników i przypomnieć parę interesujących faktów.  

Niektórzy język polski znają, bo codziennie go używają, inni - z tego, że jest on jednym z najtrudniejszych języków.

W wielu państwach jest język potoczny, którym porozumiewają się zwykli ludzie i tzw. język narodowy.

W Rosji jest to rosyjski oraz ponad sto języków mniejszości narodowych. W naszym kraju też są odmiany języka, np. na Śląsku, gdzie na jabłka papierówki mówi się augustki.

Ale najważniejsze jest chyba to, czy ludzie rozumieją się, więc czy my, Polacy potrafimy się porozumiewać z innymi osobami. Gdy spotkamy osobę mówiącą po angielsku lub gwarą, to najważniejsze jest uzyskanie informacji i przekazanie ich drugiej osobie…

We wszystkich językach goszczą błędy, które w większym lub mniejszym stopniu przeszkadzają w komunikacji, a wszystkie są niepożądane.

O błędach

Mówi się: „tą” czy „tę”? Oczywiście poprawna forma to „tę”, choć często słyszymy „tą”. Rzeczy nie obrażają się za to choćby, że wskazując lampę powiesz: „chcę tą lampę”, ale pani, która stoi obok Ciebie i zapewne jest nauczycielką języka polskiego, pomyśli, że poprawny język polski jest Ci obcy.

Ach te daty

Więc teraz mamy rok „dwutysięczny dziewiąty”. Jeśli nadal tak uważasz, to może nie powinieneś dalej czytać tego artykułu.

Za pomocą - byle nie strażnika

Załóżmy (czysto hipotetycznie), że jesteś złodziejem i postanawiasz okraść jakieś ważne muzeum. Podchodzisz do drzwi i otwierasz je... za pomocą strażnika? Nie, bo nie jest on traktowany jako łom! Raczej zabierasz mu klucze i otwierasz za pomocą kluczy, a nie człowieka.

Pisało tylko nie samo

Mam nadzieję, że nikt nigdy nie powie, że na portalu eswiatowid.pl pisało o poprawnej polszczyźnie, bo to oznaczałoby, że osoby, które tworzą tę gazetę, nie są w ogóle potrzebne, że sama się tworzy.

Światło, które oświeca

Pamiętaj, że światło oświeca, ale trzeba je włączać, a nie włanczać!

Trochę historii:


I.    Doba Staropolska

1)  Epoka przedpiśmienna

Język polski wywodzi się z grupy języków indoeuropejskich. Indoeuropejska wspólnota językowa przestała istnieć na przełomie trzeciego i drugiego tysiąclecia przed naszą erą.

Powstała grupa bałtosłowiańska, zwana też protobałtycką. Rozpadła się ona na zespoły: prasłowiański i prabałtycki. Ludność, która była w zespole prabałtyckim, rozprzestrzeniała się i powstały grupy: zachodnia, wschodnia i południowa.

W grupie zachodniej rozwinął się język czeski, słowacki, górnołużycki, dolnołużycki, polski oraz połabski (obecnie język martwy).  


Ważnymi wydarzeniami dla języka polskiego były:

•    powstanie państwa polskiego
•    przyjęcie chrześcijaństwa

2)   Epoka piśmienna

Rozpoczyna się około 1136 roku wysłaniem bulli (tzw. Złota Bulla języka polskiego) przez papieża Innocentego II do arcybiskupstwa w Gnieźnie.

Zabytki piśmiennictwa z tego okresu:

?    Geograf Bawarski
?    Dagome Iudex
?    Kronika Thietmara - od 908 do 1018 roku
?    Księga Henrykowska (1270 rok)

II.    Doba Średniopolska (XVI - lata 80 XVIII wieku)

Epokę rozgranicza Renesans, w którym zaszło wiele zmian w systemie gramatycznym i słownictwie.

Duży wpływ na te zmiany miała szlachta i mieszczaństwo, które miały największy udział w życiu politycznym i społecznym.

Ważnym czynnikiem zmieniającym język była demokracja szlachecka, która przyczyniła się do rozpowszechnienia języka polskiego jako głównego przekaźnika myśli ludzkiej w Polsce.

Kościół katolicki, który dotąd komunikował się z wiernymi po łacinie, musiał zmienić ją na język polski, bo to on był powszechnie stosowany.

W dobie średniopolskiej powstały następujące słowniki:

?    Ortografia Zaborowskiego (1512-1513)
?    Słownik Murmeliusza (1526)
?    Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy (1531)
?    Ortografia Murzynowskiego (1551)
?    Słownik Mączyńskiego (1564)
?    Gramatyka Volckmara, Ortografia Januszowskiego (1594)
?    Słownik Knapiusza (1621)
?    Gramatyka Mesgnien - Menińskiego (1649)
?    Gramatyka Woyny (1690)
?    Gramatyka Monety (1720)
?    Gramatyka Szylarskiego (1770)

III.    Doba Nowopolska (XVIII wiek do 1939 roku)

Można ją podzielić na mniejsze odcinki:

1)    okres stanisławowski
2)    1795-1815
3)    1815-1831
4)    1831-1918
5)    1918-1939

Poniższy rysunek ilustruje, jakie zmiany następowały w danym okresie:


 

 

 

Autor sięgał do informacji zawartych na stronach:

http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_polski
http://malin.jogger.pl/2005/11/20/o-jezyku-i-bledach/
http://www.modersmal.net/polska/jezyk_historia.htm
http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_ortografii_polskiej

***

O mowie naszej codziennej rozmawialiśmy w jednym z wydań programu Rozmowy na kanapie z kulturoznawcą, specjalistką mowy scenicznej Krystyną Spikert.

Aby obejrzeć, przejdź do artykułu:

Podziel się:
Wszelkie prawa do tego tekstu są zastrzeżone. Publikowanie go w całości lub części wymaga zgody Wydawcy.

Kierownik Redakcji: Hanna Laska-Kleinszmidt

tel 55 611 20 69

Jeśli chcesz dodać swój komentarz zaloguj się. Jeśli nie masz jeszcze konta zarejestruj się tutaj.
MENU

eŚWIATOWID W LICZBACH

 

Publikacji: 12107
Galerii: 307
Komentarzy: 1354

 


Liczba odwiedzin: 11459971

KONTAKT Z REDAKCJĄ

Wydawca:

Centrum Spotkań Europejskich
"ŚWIATOWID"

pl. Jagiellończyka 1
82-300 Elbląg
tel.: 55 611 20 50
fax: 55 611 20 60

 

Redakcja:
redakcja@eswiatowid.pl
tel.: 55 611 20 69

Administrator systemu:
adm@swiatowid.elblag.pl
 

 

 


 

 

Projekt dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007 - 2013 

oraz budżetu samorządu województwa warmińsko - mazurskiego.