Licząca 100 stron publikacja ze zdjęciami Marka Opitza powstała za sprawą projektu S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych, który zrealizowało Centrum Spotkań Europejskich Światowid w Elblągu wraz ze Stowarzyszeniem Jantar, dzięki dofinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Partnerami przedsięwzięcia byli: Narodowy Instytut Dziedzictwa wraz z Oddziałami Terenowymi w Gdańsku i Olsztynie, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie i jego delegatura w Elblągu, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Archeologiczno - Historyczne w Elblągu, Żuławski Park Historyczny w Nowym Dworze Gdańskim oraz Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego Klub Nowodworski.

Za sprawą projektu odbyły się prowadzone przez ekspertów spotkania z młodzieżą szkolną, właścicielami żuławskich zabytków, przedstawicielami samorządów, organizacji pozarządowych, szkół i placówek kultury. Powstała filmowa - cyfrowa dokumentacja wybranych zabytkowych domów podcieniowych, cykl filmów dokumentalnych (zamieszczony na stronach: eŚwiatowid.pl , swiatowid.elblag.pl oraz portEl.pl, prezentowany również w Telewizji Elbląskiej i sieci 110 telewizji lokalnych Vectra), a także niniejsze opracowanie, dostępne teraz także w formie e-publikacji.

W książce, obok prezentacji dziesięciu wybranych domów podcieniowych, umieszczono scenariusze lekcji dla szkół autorstwa dr Justyny Boruckiej z Politechniki Gdańskiej, dr Iwony Liżewskiej (kierownik Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Olsztynie) i Karoliny Manikowskiej, która pracuje w elbląskiej delegaturze Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie.

Tekst dotyczący domów wzbogacono informacjami zebranymi przez realizatorów filmów dokumentalnych: Agnieszkę Jarzębską, Tomasza Misiuka, Tomasza Błyskosza (kierownik Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Gdańsku) i Jerzego Domino, historyka sztuki, pracujcego w elbląskiej delegaturze Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie.

Projekt okładki i opracowanie graficzne - Reproskan Sp. z o.o. . Osoba bezpośrednio odpowiedzialna za projekt i opracowanie graficzne: Jolanta Olszewska.

E-wydanie w formacie pdf znajduje się w plikach dołączonych do artykułu.

Istotnym elementem S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych, było zebranie propozycji i postulatów dotyczących tego, co trzeba zrobić aby uratować resztki wiejskiej architektury Żuław i ochronić unikatowy krajobraz kulturowy regionu. Postulaty wskazują, że potrzebne są... Przeczytaj je tutaj.

​***

Zobacz także filmy o domach podcieniowych w:

- Miłocinie   

- Orłowie    

- Markusach​ 

- Żelichowie / Cyganku  

- Żuławkach     

- Kleciu  

- Rozgarcie   

- Marynowach,   

oraz cykl filmów dokumentalnych o Żuławach, które przygotowali Marta Hajkowicz i Jacek Szulecki:

- Żuławy - krajobraz pełen drzew i perełek architektonicznych z drewna

- Zakorzenieni na Żuławach

- O gospodarowaniu na Żuławach dawniej i dziś

- Ratując nie tylko zabytki 

- S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych