Fundacja Pogranicze z Sejn (Podlasie) odbudowała i zrekonstruowała sosnowy dwór w Krasnogrudzie, który należał do ciotek Czesława Miłosza: Niny i Gabrieli. Poeta często bywał tam w młodości. Obecnie w dworze mieści się Międzynarodowe Centrum Dialogu. W Drewnicy, pod Nowym Dworem Gdańskim, znajduje się dom, w którym po wojnie mieszkała rodzina noblisty i gdzie zmarła jego matka. - Patrząc na Krasnogrudę i Drewnicę, warto zastanowić się, co to znaczy kontynuować dziś tradycję, co znaczy "odrodzić miejsce"? - uważa Krzysztof Czyżewski*.

Każdy, kto mieszka na Żuławach albo jest lub będzie tu na wakacjach, powinien odwiedzić Muzeum Żuławskie w Nowym Dworze Gdańskim. Pokazuje ono różne aspekty historii Żuław Wiślanych. Są eksponaty związane z menonitami, codziennym życiem dawnych mieszkańców, uprawą ziemi i gospodarowaniem, a także toczoną przez kolejne pokolenia walką o ochronę tego terenu przed powodzią. Osobne miejsce zajmuje skromna, ale ciekawa, prezentacja żuławskich śladów w biografii światowej sławy poety Czesława Miłosza.

Po II wojnie światowej na Żuławy i całe tzw. Ziemie Odzyskane trafiły tysiące ludzi wygnanych z Kresów Wschodnich oraz m.in. mieszkańcy Lubelszczyzny i Mazowsza. - Polacy opuszczali tereny, z którymi byli zżyci, na których gospodarowali, na których mieli majętności. Wyjeżdżali ze straszliwym bagażem doświadczeń dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Dziś uznajemy już fakt dramatu ludności niemieckiej wysiedlanej z ziem północnych i zachodnich, które znalazły się w granicach Polski, ale dramat ludności polskiej był o wiele większy i przede wszystkim niezasłużony - mówi elbląski historyk dr Henryk Horbaczewski. Oto siódmy odcinek radiowego cyklu Miłosz na Żuławach.

XIX-wieczny dom podcieniowy z Jelonek, niedaleko Rychlik, stoi już w Cyganku, pod Nowym Dworem Gdańskim. Powoli dobiega końca trwająca kilka lat, wyjątkowa operacja, która doprowadziła do uratowania starej chaty i zrekonstruowania jej w nowym miejscu.

Spotkanie Czesława Miłosza z rodzicami w Drewnicy późną jesienią 1945 r. było jego ostatnim spotkaniem z matką, a jednocześnie ostatnim spotkaniem z najbliższymi przed wyjazdem z komunizowanej Polski do Stanów Zjednoczonych. Był to moment symboliczny i pełen emocji... Posłuchaj szóstego odcinka cyklu radiowego Miłosz na Żuławach.

Czy Czesław Miłosz poruszał w rozmowach temat Żuław, czy mówił o swojej matce? - Czesław Miłosz nie był łatwym człowiekiem, nie był człowiekiem wylewnym, otwartym, ale poświęcił matce wiele utworów i myślał o niej jako o osobie bardzo bliskiej, wyjątkowej, osobie, która go ukształtowała. Jeden z ostatnich, pięknych cykli poetyckich jej właśnie poświęcił - podkreśla dr Agnieszka Kosińska, która przez 8 ostatnich lat życia noblisty była jego osobistym sekretarzem. Zapraszamy do wysłuchania czwartej rozmowy z cyklu Miłosz na Żuławach.

W 1945 r. rodzice noblisty Czesława Miłosza, jego brat, babcia i ich służąca, wraz z falą tysięcy ludzi z Kresów Wschodnich przybyli na Żuławy uciekając przed Sowietami. Mieszkali tu niedługo. Pamiątki po Miłoszach można teraz oglądać w Muzeum Żuławskim w Nowym Dworze Gdańskim. Oto trzecia rozmowa z naszego cyklu.

"Te biedne, artretycznie spuchnięte kolana / Mojej mamusi w nieobecnym kraju / Myślę o nich w dzień moich siedemdziesiątych czwartych urodzin..." - pisał Czesław Miłosz w 1985 r. w wierszu Z Nią. Zapraszamy do wysłuchania piątego odcinka cyklu radiowego Miłosz na Żuławach.