W dwudniowych obradach biorą udział przedstawiciele Komisji Europejskiej, Banku Światowego oraz kilkudziesięciu uczestników z Estonii, Finlandii, Łotwy, Litwy, Norwegii i Polski. W grupach roboczych zostaną wypracowane rekomendacje dotyczące możliwych rozwiązań na poziomie krajowym oraz unijnym, w tym z programów współpracy Interreg, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów polityki spójności, dla regionów graniczących z Rosją w kolejnej perspektywie finansowej UE 2028-2034.

– Chcemy przyjrzeć się bliżej, co można zrobić w zakresie instrumentów finansowych UE, aby sprostać wyzwaniom, jakie napotkały regiony graniczne Unii w następstwie rosyjskiej inwazji na Ukrainę i wspólnie wypracować rekomendacje dotyczące adaptacji polityki unijnej dla tej sytuacji – mówił podczas obrad Throsten Kohlisch z Interreg Europa.

W regionie Warmii i Mazur dwustukilometrowa granica z Rosją jest źródłem znacznych ograniczeń i trudności rozwojowych związanych m.in. z negatywnymi procesami demograficznymi, stagnacją gospodarczą, szczególnie w branży turystycznej, obawami inwestorów oraz niepewnością mieszkańców.

– Dzisiejsze spotkanie w Olsztynie może stanowić dobrą przestrzeń pracy nad rozwiązaniami dla przyszłości naszych regionów – podkreślał podczas konferencji marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Marcin Kuchciński. – Wierzę, że razem możemy znaleźć jak najwięcej wspólnych powiązań i potencjałów. Wszystko po to, aby stworzyć jak najbardziej akceptowalne stanowisko w sprawie propozycji nowej perspektywy UE na poziomie krajowym, regionalnym i Interreg. Wierzę, że obecną prezydencję Polski w Radzie UE możemy wykorzystać do informowania o naszych ustaleniach i wynikach na poziomie europejskim. Polski rząd wie, z jakimi problemami borykamy się w regionie i stara się nas
wspierać na poziomie krajowym. Ale oczywiście potrzebujemy więcej, potrzebujemy wspólnego podejścia na szczeblu UE ze specjalnymi programami wsparcia.

Aby stawić czoła niekorzystnym trendom, wynikającym z wojny w Ukrainie, w zeszłym roku, z inicjatywy samorządu województwa warmińsko-mazurskiego powołano międzynarodowy projekt Regio-Silience, w którym Warmińsko-Mazurskie pełni rolę lidera. Projekt, w ramach którego odbywa się olsztyńska konferencja, jest skierowany do regionów graniczących z Federacją Rosyjską w ramach współpracy międzyregionalnej Interreg Europa 2021-2027. Wsparcie eksperckie Regio-Silience ma za zadanie opracowanie diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie warmińsko-mazurskim oraz w wybranych regionach Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii oraz Norwegii w kontekście zamrożenia relacji z
Rosją po wybuchu wojny w Ukrainie.

– Instrumenty wsparcia, w tym finansowego, dla regionów, które doświadczają pogłębionej peryferyjności, po tym, gdy granica z Rosją została odcięta, są niezbędne – mówi uczestniczący w obradach dr hab. Krzysztof Żęgota z Instytutu Nauk Politycznych UWM w Olsztynie. – Po drugie, jeżeli dostrzegamy wspólne zagrożenia ze strony Rosji: hybrydowe, informacyjne, czy migracyjne, to również powinny pojawić się mechanizmy, które pozwolą nam wymieniać się doświadczeniami między podmiotami z Warmii i Mazur, z innymi regionami unijnymi, które sąsiadują z Rosją, jak przeciwdziałać tym zagrożeniom, bo nasze doświadczenia są porównywalne.

Na przykład w Finlandii, która ma ponad 1300 kilometrów granicy z Rosją. Po fińskiej stronie w regionach przygranicznych działał prężnie przemysł turystyczno-handlowy nastawiony na Rosjan. Teraz w obiektach wypoczynkowych znacznie spadły obroty.

– Ze względów bezpieczeństwa nie ma co żałować bliskiej z Rosją – mówi Kristiina Jokelainen z Lokalnej Federacji Wschodniej Laponii. – Musimy patrzeć w stronę Europy. Widzę, jak Europa współpracuje przy nowych możliwościach. Jako zjednoczona Europa musimy walczyć o swoją przyszłość i powinniśmy się w tym wspierać. Wydarzenie, które odbywa się dziś w Olsztynie jest doskonałe, ponieważ dyskutujemy o tych samych wyzwaniach i poszukujemy tych samych możliwości.

Po sesji plenarnej uczestnicy konferencji odwiedzili Park Naukowo-Technologiczny w Olsztynie, gdzie odbyła się prezentacja firm i dyskusja z przedsiębiorcami z regionu, którzy doświadczają negatywnych skutków wojny. Po zakończeniu spotkania powstanie spójny raport, opracowany przez Interreg Europa we współpracy z województwem warmińsko- mazurskim i pozostałymi interesariuszami projektu. Będzie on podstawą do dalszych działań zaangażowanych regionów również w kontekście negocjacji dedykowanego wsparcia m.in. dla naszego regionu, w ramach nowej perspektywy finansowej UE 2028-2034.