Sierociniec Fundacji św. Józefa na wystawie w Lidzbarku Warmińskim
W połowie XIX wieku, po drugiej fali epidemii cholery, na Warmii pozostało kilkaset sierot. Adela von Berg z majątku Borki Wielkie k. Biskupca, pisze petycję do królowej pruskiej z prośbą o powołanie katolickiego zakładu opiekuńczego dla sierot, przeznacza na ten cel 2000 talarów. I tak na zamku w Lidzbarku powstał sierociniec, jego historię opowiadać będzie wystawa - "Sierociniec Fundacji św. Józefa w lidzbarskim zamku, 1859-1932". Oprowadzanie kuratorskie po wystawie odbędzie się w sobotę, 20 kwietnia o godzinie 16:00.
Sprawę oraz fundusze przekazano biskupowi warmińskiemu Józefowi Ambrożemu Geritz, który zaproponował na miejsce powołania sierocińca nieużytkowany wówczas lidzbarski zamek wraz z przynależnym mu ogrodem. Zgodę stolicy apostolskiej uzyskano 6 sierpnia 1855 roku. Prace adaptacyjne pod kierunkiem Edwarda Jestera przeprowadzono w latach 1857-59, a fundusze na ten cel uzyskano od darczyńców oraz samego biskupa Geritza.
W celu prowadzenia sierocińca powołano Fundację św. Józefa, opiekę nad dziećmi miały sprawować szarytki − Siostry Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo. W 1859 roku przyjęto pierwszych wychowanków, w 1890 roku było ich już 142, dziewczynek i chłopców. Sierociniec był placówką opiekuńczo-szkolno-zdrowotną. Dzieci otrzymywały jedzenie, ubranie, a także możliwość nauki elementarnej, jak czytanie, pisanie i roboty ręczne, pomagały także w ogrodzie i gospodarstwie. Zatrudniono kapelana i nauczycieli.
Szpital dla dzieci prowadzono w latach 1862 - 1877. Wychowaniem i edukacją do 1875 roku zajmowały się siostry szarytki, po kasacji klasztoru, w 1886 roku biskup Andrzej Thiel powierzył prowadzenie sierocińca siostrom katarzynkom z klasztoru w Lidzbarku.
Prace restauratorskie zamku prowadzone w latach 1927-1936, zakładały powstanie w zamku Muzeum Regionalnego. Sierociniec potrzebował nowego miejsca. W 1932 roku zakład przeniesiono do nowo wybudowanego gmachu przy obecnej ul. Leśnej 11, gdzie funkcjonował aż do końca stycznia 1945 r., kiedy siostrom katarzynkom udało się ewakuować z grupą około 150 dzieci na północ Niemiec. W 1946 roku w dawnym budynku Sierocińca został uruchomiony Dom Dziecka, przemianowywany, dziś funkcjonuje pod nazwą Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy.
Adaptacja zamku na potrzeby sierocińca i szpitala
Eduard Jester (1791−1870), architekt osiadły w Lidzbarku Warmińskim, był urzędnikiem pruskiej administracji budowlanej, dobrze znał i cenił architekturę lidzbarskiego zamku. Jego pomiary i rysunki wykorzystał Ferdinand von Quast w pierwszym albumie o gotyckiej architekturze na Warmii (Denkmale der Baukunst im Ermeland, Berlin 1852). Biskup Józef Geritz zlecił Jesterowi wykonanie projektu adaptacji zamku na potrzeby sierocińca i kierownictwo nad pracami budowlanymi. Architekt świadomy szczególnych walorów gotyckiej architektury zamku, starał się ochronić jego zabytkowy charakter. Prace przeprowadzono w latach 1856−1859, adaptacja nie objęła piętra reprezentacyjnego, przyziemia i piwnic, a konieczne przekształcenia w niewielkim stopniu ingerowały w oryginalną substancję budowli. Lidzbarski zamek dzięki tak przeprowadzonej adaptacji do nowej funkcji, przetrwał i zachował autentyczną, gotycką architekturę.
Oprowadzanie kuratorskie po nowej wystawie "Sierociniec Fundacji św. Józefa w lidzbarskim zamku, 1859-1932" odbędzie się 20 kwietnia o godzinie 16:00, podczas Uroczystego zakończenie projektu „Konserwacja i restauracja XIV- wiecznego zamku w Lidzbarku".
Kuratorzy wystawy: Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Andrzej Rzempołuch.
Projekt Konserwacja i restauracja XIV-wiecznego zamku w Lidzbarku Warmińskim - perły architektury
gotyckiej w Polsce - III etap” dofinansowany ze środków MF EOG, ze środków budżetu państwa oraz współfinansowany ze środków Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego.