Uniwersytet Ludowego Pogranicza stworzy około 600 dorosłym mieszkańcom Pogranicza możliwość zdobycia w trybie pozaformalnym różnorakich umiejętności i kompetencji w oparciu o tradycję i bogactwo kulturowe lokalnej społeczności. Istotą ULP będzie pobudzanie oddolnej aktywności lokalnych środowisk, zwłaszcza w sferze kultury, zwiększanie do niej dostępu, ale także uświadamianie możliwości jej współtworzenia.

Obok kształcenia i wspierania animatorów, uniwersytet będzie prowadzić kursy hobbystyczne, zawodowe oraz specjalistyczne, w tym pozwalające połączyć pasję ze sposobem na życie, przy uwzględnieniu specyfiki Pogranicza, tj. turystyki, ekologii, rolnictwa, rzemiosła czy rękodzieła.

Całkowita wartość projektu wynosi niemal 4 mln zł, blisko 3,3 mln zł pochodzić będzie z programu Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021-2027.

–  Nie mam wątpliwości, że będą to dobrze zainwestowane pieniądze, które przyniosą dużo dobrego mieszkańcom terenów przygranicznych –  mówi Marcin Kuchciński, marszałek województwa. – Gminy przygraniczne, borykające się już z trudnościami i wyzwaniami, mierzą się obecnie ze skutkami wojny w Ukrainie, która dodatkowo pogorszyła stabilność oraz poczucie bezpieczeństwa mieszkańców. A to niesie za sobą negatywne konsekwencje dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Dlatego realizacja wszelkich działań wzmacniających lokalną społeczność terenów przygranicznych ma obecnie olbrzymie znaczenie.

Przypomnijmy, że w styczniu 2024 roku zostało zawarte porozumienie terytorialne pomiędzy samorządem województwa warmińsko-mazurskiego a Stowarzyszeniem Warmińsko-Mazurskich Samorządów Pogranicza. Na cztery zaplanowane przez stowarzyszenie  projekty strategiczne przeznaczono w FEWiM blisko 20 mln euro (EFRR oraz EFS+).

Dotyczą one realizacji programów rozwojowych podnoszących kompetencje kluczowe uczniów szkół, rozwoju usług społecznych na terenie Pogranicza, inwestycji w termomodernizację budynków użyteczności publicznej w gminach pogranicza oraz utworzenie Uniwersytetu Ludowego Pogranicza.

– Bardzo się cieszę z podpisanej umowy - mówi Marta Kamińska, prezeska SWMGP i jednocześnie wójt gminy Barciany. – Odkąd istnieje nasze stowarzyszenie, a więc od czterech lat, marzyliśmy o utworzeniu tego uniwersytetu. Jeszcze nie wiemy, w której gminie naszego stowarzyszenia będzie miał swoją siedzibę, ale dziś, dzięki panu marszałkowi, te marzenia się spełniają. To bardzo oczekiwana inwestycja przez mieszkańców przygranicznych gmin.

Koncepcja funkcjonowania Uniwersytetu Ludowego Pogranicza będzie się opierała na trzech obszarach aktywności: warsztatach szkoleniowych i kursach, edukacji kulturalnej i rozwiązaniach systemowych (mobilny uniwersytet trzeciego wieku, mobilne pracownie zajęć edukacyjnych i artystycznych w świetlicach wiejskich, edukacja regionalna).

Dzięki uniwersytetowi zostanie stworzona także przestrzeń do integracji międzypokoleniowej, kultywowania tradycji, rozbudzania świadomości historycznej, a także promocji poszanowania demokracji i praw człowieka, w tym praw mniejszości. Uniwersytet będzie działał w formule LOWE czyli Lokalnych Ośrodków Wiedzy i Edukacji, tworzących strukturę sieciową  w poszczególnych gminach będących partnerami projektu.

Realizację przedsięwzięcia, w tym adaptację budynku na siedzibę uniwersytetu w jednej z wybranych gmin, zaplanowano od lutego 2025 roku do grudnia 2026 roku.

Stowarzyszenie Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza utworzono w 2019 roku w celu wszechstronnego rozwoju obszaru gmin graniczących z obwodem królewieckim  oraz inicjowania i realizacji kompleksowych przedsięwzięć rozwojowych. Jak również rozwiązywania wspólnych problemów i określenia wspólnej polityki rozwoju obszaru funkcjonalnego tworzonego przez partnerów. W skład stowarzyszenia wchodzą gminy:  Barciany, Bartoszyce (gmina wiejska), Braniewo (gmina wiejska), Budry, Dubeninki, Górowo Iławeckie, Lelkowo, Sępopol i Srokowo.