Przed nami ostatnie dwa dokumentalne filmy o domach podcieniowych, które 25 i 26 grudnia będzie można obejrzeć na stronach eŚwiatowid.pl oraz portel.pl. Pierwszy opowiada o domu w Marynowach, drugi podsumuje projekt S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych.
Odwiedziliśmy z kamerą dom w Marynowach, jeden z tak zwanych domów Loewenowskich. Peter Loewen był architektem i budowniczym najpiękniejszych żuławskich domów z podcieniami.
W domu w Marynowach do dzisiaj zachowało się wiele historycznych elementów, miedzy innymi stolarka drzwiowa i bogate zdobienia snycerskie w części podcieniowej. Właściciele zgromadzili również wiele przedmiotów dotyczących historii Żuław. Zabytek jest udostępniany do zwiedzania.
Film podsumowujący projekt będzie można obejrzeć w drugi dzień świąt. Znajdą się w nim m.in. propozycje tego, co można i warto byłoby zrobić dla ratowania domów z podcieniami.
Na stronach: eŚwiatowid.pl oraz portEl.pl, a także w Telewizji Elbląskiej, ukaże się w sumie piętnaście filmów, które zostały zrealizowane w czasie projektu S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych.
Domy podcieniowe w większości znajdują się w prywatnych rękach. Tylko niektóre można zwiedzać. Widzowie będą mieli taką okazję. O domach opowiedzą zarówno ich mieszkańcy, jak i eksperci. Każdy z filmów trwa około 30 minut.
Zdjęcia i wywiady były realizowane od marca do lipca w zabytkach i instytucjach partnerskich, w tym w muzeach (Gdańsk, Elbląg, Nowy Dwór Gdański), oddziałach Narodowego Instytutu Dziedzictwa (Olsztyn, Gdańsk), urzędach ochrony zabytków (Elbląg, Olsztyn, Gdańsk). Scenariusze napisały: Agnieszka Jarzębska i Marta Hajkowicz, autorami zdjęć są: Tomasz Misiuk i Jacek Szulecki. Filmy będą dostępne także w wersji z napisami dla osób niesłyszących.
Większość ze 108 domów podcieniowych, które dotrwały do naszych czasów (wg. stanu na rok 2013 - dane z pracy doktorskiej Marty Koperskiej - Kośmickiej, przygotowanej na Politechnice Gdańskiej) pochodzi z XVIII i XIX wieku. Najstarsze powstały na początku XVII wieku. Nie wszystkie wpisano do rejestru zabytków. Z roku na rok ich ubywa, popadają w ruinę, są rozbierane, przebudowywane. W przeważającej większości przypadków są w złym lub bardzo złym stanie. W większości mieszkają ludzie niezamożni, którzy nie są w stanie w odpowiedni sposób zatroszczyć się o zabytki, dbać o bieżące utrzymanie, niezbędne naprawy, konserwację.
Projekt S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Województwa Warmińsko-Mazurskiego
Partnerzy: Narodowy Instytut Dziedzictwa wraz z Oddziałami Terenowymi w Olsztynie i Gdańsku, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie wraz z delegaturą w Elblągu, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Archeologiczno - Historyczne w Elblągu, Żuławski Park Historyczny w Nowym Dworze Gdańskim, Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego Klub Nowodworski, Stowarzyszenie Jantar.
Patroni medialni: Polskie Radio Olsztyn, Polskie Radio Gdańsk, Portal KulturaLudowa.pl, Miesięcznik Spotkania z Zabytkami, Telewizja Elbląska, Elbląska Gazeta Internetowa portEl.pl, Dziennik Elbląski, Portal Kulturalny Warmii i Mazur eŚwiatowid.pl, portal społecznościowy ekulturalni.pl