Pochodzą głównie z XVIII i XIX wieku i są charakterystycznym elementem krajobrazu Żuław. O czym mowa? O domach podcieniowych, których historię i architekturę będzie można poznać dzięki filmom dokumentalnym. Kolejne odcinki będzie można obejrzeć na stronach: eŚwiatowid.pl, portEl.pl i na antenie Telewizji Elbląskiej.
Domy podcieniowe w większości są własnością prywatną, tylko niektóre można zwiedzać. Widzowie będą mieli taką okazję. O domach opowiedzą zarówno ich mieszkańcy, jak i eksperci. Każdy z filmów trwa ok. 20-30 minut.
- Z kamerą odwiedziliśmy najcenniejsze i najciekawsze domy podcieniowe. W sumie powstanie 15 filmów - mówi Agnieszka Jarzębska, koordynatorka projektu S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych, który realizuje Centrum Spotkań Europejskich Światowid.
Już 8, 9 i 11 listopada na stronach eŚwiatowid.pl i portEl.pl będzie można obejrzeć efekty pracy: Agnieszki Jarzębskiej, Marty Hajkowicz, Tomasza Misiuka i Jacka Szuleckiego. Pierwszy film opowiada o historii i architekturze domów podcieniowych. Widzowie dowiedzą się m.in. z czego i w jaki sposób były budowane domy, czym się charakteryzują i co się w nich znajdowało.
Mieszkańców domów podcieniowych będzie można poznać w kolejnych dwóch odcinkach. Już 9 listopada widzowie będą mogli wybrać się na wycieczkę do Stalewa. Po domu oprowadzi córka właściciela Justyna Król.
- Dom w Stalewie to jeden z najbardziej znanych domów z podcieniami - mówi Agnieszka Jarzębska. - Turyści często tu przyjeżdżają, ale głównie oglądają dom z zewnątrz, bo generalnie nie jest udostępniany do zwiedzania. Obiekt wymaga kapitalnego remontu. W odróżnieniu od wielu innych domów żuławskich wiadomo np. kto go wybudował i dla kogo. Do dzisiaj zachowała się także oryginalna inskrypcja na belkach podcienia.
Nieco inną, ale równie ciekawą, historię domu w Żelichowie / Cyganku będzie można poznać 11 listopada. Dom ten pierwotnie stał w Jelonkach, w gminie Rychliki. Został zdemontowany, a następnie przeniesiony w nowe miejsce i dzięki temu uratowany. To dobry przykład tego, jak domy podcieniowe powinny być odrestaurowane. Po zabytku oprowadził jego właściciel, znany fotograf i działacz pozarządowy Marek Opitz.
Na stronach eŚwiatowid.pl oraz portEl.pl, a także w Telewizji Elbląskiej, będzie można obejrzeć w sumie 15 filmowych opowieści powstałych w ramach projektu S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych.
- Filmy będzie można oglądać także w wersji z napisami. Pierwszy z nich, o domu w Miłocinie, Telewizja Elbląska wyemituje 10 listopada - dodaje Agnieszka Jarzębska.
Zdjęcia i wywiady były realizowane od marca do lipca, w zabytkach i instytucjach partnerskich, w tym w muzeach (Gdańsk, Elbląg, Nowy Dwór Gdański), oddziałach Narodowego Instytutu Dziedzictwa (Olsztyn, Gdańsk), urzędach ochrony zabytków (Elbląg, Olsztyn, Gdańsk).
Projekt „S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Partnerzy: Narodowy Instytut Dziedzictwa, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie, wraz z delegaturą w Elblągu, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Archeologiczno - Historyczne w Elblągu, Żuławski Park Historyczny w Nowym Dworze Gdańskim, Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego Klub Nowodworski, Stowarzyszenie Jantar.
Patroni medialni: Polskie Radio Olsztyn, Polskie Radio Gdańsk, Portal KulturaLudowa.pl, Telewizja Elbląska, Elbląska Gazeta Internetowa portEl.pl, Dziennik Elbląski, Portal Kulturalny Warmii i Mazur eŚwiatowid.pl, portal społecznościowy ekulturalni.pl .