Lektura prasy z przełomu XIX i XX wieku jest pasjonująca. Potwierdzi to każdy, kto choć raz wertował pożółkłe strony pełne dziennikarskich relacji, reklam i anonsów sprzed wielu, wielu lat. Część starych gazet, w tym niektóre roczniki Gazety Olsztyńskiej, można bezpłatnie przejrzeć w internecie.
Gazeta Olsztyńska była pierwszym - i najdłużej istniejącym - polskim czasopismem wydawanym na Warmii. Ukazywała się w latach 1886-1939.
- Na początku wydawcą był Jan Liszewski. Następnie zadanie to przejęła rodzina Pieniężnych - mówi Danuta Syrwid z Domu Gazety Olsztyńskiej, oddziału Muzeum Warmii i Mazur. - W ciągu 53 lat ukazało się około 10 tysięcy wydań Gazety. Pismo, które miało profil narodowo-katolicki, docierało głównie do mieszkańców wsi, walczyło o polskość Warmii i podtrzymywało polską tożsamość tutejszej ludności.
Zachowane egzemplarze Gazety są rozproszone, znajdują się w zbiorach bibliotek polskich i zagranicznych. Muzeum Warmii i Mazur oraz Dom Gazety Olsztyńskiej posiadają łącznie ponad 1000 numerów z lat 1893-1939, a także mikrofilmowe kopie wydań z lat 1886-1913, 1914, 1915 oraz 1918-1939. Część z nich w ostatnich latach zdigitalizowano dzięki współpracy z Biblioteką Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Cyfrowe kopie można przeglądać w Wirtualnym Muzeum Warmii i Mazur -
tutaj,
w Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego - tutaj, jak również na stronie Federacji Bibliotek Cyfrowych - tu.
- Na stronie Federacji Bibliotek Cyfrowych znajdziemy ponad tysiąc numerów. Swoje egzemplarze Gazety Olsztyńskiej umieściły tutaj także: Biblioteka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego - 1229 numerów, Biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskego - 569 numerów i Biblioteka Miasta Stołecznego Warszawa - 68 numerów. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski wykorzystał tu zbiory Muzeum Warmii i Mazur oraz Miejskiej Biblioteki w Działdowie - informuje Danuta Syrwid.
Przed II wojną światową na terenie dawnej niemieckiej prowincji Prusy Wschodnie ukazywały się także inne czasopisma, zarówno w języku niemieckim, jak i polskim.
- Potrzebny byłby projekt ich kompleksowej digitalizacji - wskazuje Danuta Syrwid:
This text will be replaced
Nagranie: Krzysztof Chaja
Montaż: Agnieszka Jarzębska