Każdego roku świętujemy, każdy rok ma jakiegoś patrona, znanego Polaka, który przyczynił się do rozwoju naszej kultury i nauki, który pozwala nam być dumnym z tego, że jesteśmy Polakami, który daje nam poczucie siły i jedności. W tym roku będzie to badacz kultury ludowej, który urodził się równo 200 lat temu – Oskar Kolberg.
"(…) Spuścizna Oskara Kolberga stanowi nadal niezbędną materiałową podstawę, do której odwołują się obecnie realizowane projekty twórców i badaczy kultury. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o szczególnym znaczeniu dorobku artysty i naukowca, ogłasza rok 2014 Rokiem Oskara Kolberga". Tak brzmiało uzasadnienie decyzji o ogłoszeniu tego roku, rokiem Oskara Kolberga.
Kim był legendarny etnograf? Nawiedzonym naukowcem? Wielbicielem ludu? Demokratą? Był znajomym Fryderyka Chopina, pobierał nauki u tego samego nauczyciela muzyki – Józefa Elsnera, ale muzyka interesowała go głównie w kontekście folkloru. Już w wieku 25 lat wyruszył na pierwszą wyprawę – na Mazowszu uzupełniał zapisy pieśni ludowych o melodie. Przez lata pracował jako księgowy po to, żeby zarobić na wyprawy, w trakcie których poznał i zbadał folklor niemal całej Polski.
Dopiero w wieku 46 lat zrezygnował z pracy księgowego, aby utrzymywać się z działalności naukowej, pisania recenzji i monografii. Pierwszą była czterotomowa dotycząca Krakowa i jego okolic. Kolejne były wzorowane właśnie na niej. W ciągu półwiecza pracy, prowadzonej w latach 1839–1890 i obejmującej tereny całej przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Kolberg zgromadził gigantyczne archiwum dokumentujące wszelkie aspekty szeroko rozumianej kultury tradycyjnej, w tym zapisy muzyki, co w jego czasach było zjawiskiem niezmiernie rzadkim.
Kolberg pozostawił 33 tomy wydanej za życia dokumentacji folkloru ziem Rzeczpospolitej Obojga Narodów, drugie tyle pozostawiając w tzw. tekach kolbergowskich.
21 lutego będziemy odchodzić 200- setną rocznicę urodzin Oskara Kolberga. Organizację uroczystości poświęconych wybitnemu Polakowi Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego powierzyło Instytutowi Muzyki i Tańca. Inauguracja Roku Kolberga odbędzie się w Przysusze, miejscu urodzenia Oskara Kolberga, reszta uroczystości odbędzie się w Warszawie. Dodatkowe działania, które zostaną podjęte z tej okazji, to stworzenie strony internetowej poświeconej folkloryście i uruchomienie interaktywnego przewodnika po Polsce Kolberga, digitalizacja i udostępnienie rękopisów badacza oraz wydanych tomów jego dzieł, renowacja nagrobku na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, powstanie Raportu o muzyce tradycyjnej i tańcu tradycyjnym oraz przygotowanie wystaw poświęconych Oskarowi Kolbergowi w kontekście historii i kultury XIX wieku.
Program obchodów dostępny jest tu: http://www.kolberg2014.org.pl/pl/2014/wydarzenia
***
Kolberg objął swoimi badaniami również nasze tereny, w tym Pomorze i Mazury. Odwiedził m.in. Elbląg - przypomina w radiowej etnolog Kamila Landowska. Nagrania posłuchasz tutaj.