Fundacja Pogranicze z Sejn (Podlasie) odbudowała i zrekonstruowała sosnowy dwór w Krasnogrudzie, który należał do ciotek Czesława Miłosza: Niny i Gabrieli. Poeta często bywał tam w młodości. Obecnie w dworze mieści się Międzynarodowe Centrum Dialogu. W Drewnicy, pod Nowym Dworem Gdańskim, znajduje się dom, w którym po wojnie mieszkała rodzina noblisty i gdzie zmarła jego matka. - Patrząc na Krasnogrudę i Drewnicę, warto zastanowić się, co to znaczy kontynuować dziś tradycję, co znaczy "odrodzić miejsce"? - uważa Krzysztof Czyżewski*.
Mimo odległości, Krasnogrudę i Drewnicę sporo łączy. Ważny jest też wątek pamiątek odnalezionych przez obecnych właścicieli domu w Drewnicy. Jest wśród nich... pistolet bębenkowy.
- Jestem niemal pewien, że to pistolet przywieziony z Krasnogrudy, który jest związany z jednym z najbardziej dramatycznych momentów w życiu Czesława Miłosza, gdy poeta był bliski śmierci po dramacie miłosnym. Jako 15-latek przeżywał ten dramat w Krasnogrudzie - uważa Krzysztof Czyżewski:
This text will be replaced
Wierność to ważny wątek w życiu i twórczości Miłosza.
- Kiedy patrzy się na jego życie, jest niebywałe jak bardzo ten "zbuntowany odszczepieniec" okazał się na drugim poziomie, znacznie głębszym, wiernym człowiekiem. Czesław Miłosz jest dla mnie wielkim drogowskazem, wyzwaniem, bo przecież przed podobnymi sytuacjami sami stajemy. Myślę, że szczęśliwy jest w życiu ten, kto ma być komu i czemu wierny - podkreśla Krzysztof Czyżewski.
Kwestia wierności odnosi się także do tego czy i w jaki sposób zostanie upamiętniona Drewnica:
This text will be replaced
Odbudowę dworu w Krasnogrudzie wspierali okoliczni mieszkańcy i sam poeta. Ludzie zaangażowani w ten projekt szukali - i nadal powinni szukać odpowiedzi na pytanie co to znaczy odrodzić miejsce, takie jak Krasnogruda:
This text will be replaced
- Zastanawiamy się, co dalej będzie działo się z Krasnogrudą. Jakie np. będą związki dworu z mieszkańcami okolicy. Rodzina Miłoszów, i tutaj w Drewnicy też się o tym przekonałem, miała opinię ludzi, którzy szanowali innych, którzy nie wywyższali się, którzy potrafili bardzo dobrze dogadywać z sąsiadami - wskazuje Krzysztof Czyżewski.
This text will be replaced
Rozmawiała Agnieszka Jarzębska
***
To i poprzednie nagrania radiowe zostały zrealizowane w czasie sesji popularnonaukowej w Nowym Dworze Gdańskim. Sesji towarzyszyło odsłonięcie kamienia upamiętniającego matkę Czesława Miłosza.
Organizatorami wydarzenia byli: Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego Klub Nowodworski i Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku.
Posłuchaj także rozmów:
- z prof. Małgorzatą Czermińską, znawczynią współczesnej literatury polskiej,
- z Hanną i Jarosławem Czeladko, właścicielami domu w Drewnicy, w którym mieszkała rodzina Czesława Miłosza i gdzie zmarła jego matka,
- z Andrzejem Kasperkiem, nauczycielem-polonistą z Nowego Dworu Gdańskiego, członkiem Klubu Nowodworskiego i pisarzem, który przygotował wystawę w Muzeum Żuławskim,
- z dr Agnieszką Kosińską, która przez 8 ostatnich lat życia noblisty była jego osobistym sekretarzem,
- z doktorem Andrzejem Franaszkiem, autorem nominowanej do prestiżowej nagrody literackiej NIKE biografii Czesława Miłosza,
- z elbląskim historykiem doktorem Henrykiem Horbaczewskim
oraz
- fragmentów wiersza Z Nią w interpretacji Haliny Słojewskiej, wieloletniej aktorki Teatru Wybrzeże w Gdańsku i rozmowy z aktorką.
Warto również zajrzeć na stronę pogranicze.sejny.pl .
* Krzysztof Czyżewski - animator kultury, eseista, tłumacz, współzałożyciel Fundacji Pogranicze i dyrektor Ośrodka Pogranicze - sztuk, kultur, narodów w Sejnach.