Gazeta
Internet

Witaj,     |  Zaloguj
Nasza społeczność

Logowanie

Dołącz do eKulturalnych
Zapomniałem hasła
Przejdź do eKulturalni.pl
GDZIE JESTEŚ:  E-ŚWIATOWID    Aktualności

Data dodania: 01.08.2010 11:00 Miasto:Warszawa Kategoria:Esej i Felieton Autor:Edyta Bugowska Placówka:Brak
Warszawa 1944: Powstańcze dylematy
Choć minęło kilkadziesiąt lat, Powstanie Warszawskie wziąż budzi ogromne emocje...
Choć minęło kilkadziesiąt lat, Powstanie Warszawskie wziąż budzi ogromne emocje...
Ujętych powstańców należy zabijać bez względu na to, czy walczą zgodnie z Konwencją Haską, czy też ją naruszają. Niewalcząca część ludności, kobiety i dzieci, ma być również zabijana. Całe miasto ma być zrównane z ziemią, to jest domy, ulice, urządzenia w tym mieście i wszystko, co się w nim znajduje - tak miały brzmieć rozkazy wydane żołnierzom niemieckim walczącym z powstańcami w Warszawie przez SS-Reichsführera Heinricha Himmlera.
Najważniejsze pytania

O Powstaniu Warszawskim mówi się w ostatnich latach wiele. Każda z rocznic jest okazją do dyskusji na temat tego, jakie wartości niesie ze sobą powstanie. Jednak najważniejszym pytaniem, które pojawia się zawsze i porusza Polaków najmocniej jest to, czy ten wysiłek, który pochłonął tysiące ludzkich istnień oraz zmiótł z powierzchni ziemi całe miasto, był potrzebny?

Zarówno zwolennicy teorii, że Powstanie Warszawskie było potrzebne, jak i jej przeciwnicy, mają wiele argumentów na poparcie swoich tez. Do każdego z nas trafiają inne argumenty i wybranie właściwej opcji to raczej wybór serca niż rozumu i racjonalnych argumentów. Bo tak naprawdę ciężko na jednej szali położyć wysiłek tysięcy młodych ludzi, ich poświęcenie i gotowość do zapłacenia najwyższej ceny za wolność ojczyzny, a na drugiej zniszczenie Warszawy, w tym zabytków i pamiątek historii Polski gromadzonych przez setki lat.

Dlaczego?

Powstanie wybuchło w 1944 roku, gdy u wrót miasta stała już armia radziecka. Wymierzone było w Niemców, jednak głównym celem była próba ratowania powojennej suwerenności oraz przedwojennego kształtu granicy wschodniej. Chciano, aby w stolicy odtworzone zostały legalne władze państwowe, będące naturalną kontynuacją władz przedwojennych. Bo przecież już 22 lipca 1944 roku został przez komunistów ogłoszony tzw. Manifest PKWN, który ustanawiał Krajową Radę Narodową jedynym legalnym źródłem władzy i odmawiał legitymizacji Rządowi RP na uchodźstwie.

Powstanie było również wymierzone przeciwko ustalonemu na konferencji teherańskiej (przełom listopada i grudnia1943 roku) nowemu porządkowi politycznemu w Europie Wschodniej. W jego ramach Roosevelt i Churchill zgadzali się na prowadzoną przez Stalina politykę faktów dokonanych na ziemiach polskich. Jednak przede wszystkim ustalili strefy wpływów praktycznie oddając do dyspozycji Stalina całą Europę Środkową i Wschodnią. Wygranie przez Polaków powstania skomplikowałoby te ustalenia i mogłoby doprowadzić do ich weryfikacji.

Co z tego wynikło?

63 dni - tyle trwało Powstanie Warszawskie. Straty po stronie polskiej wyniosły ok. 10 tys. zabitych, 7 tys. zaginionych, 5 tys. żołnierzy zostało rannych. Walki pochłonęły ok. 200 tysięcy ofiar spośród ludności cywilnej. Wśród zabitych była przede wszystkim młodzież oraz duża część warszawskiej inteligencji. Po stronie niemieckiej było 10 tys. zabitych, 6 tys. zaginionych, 9 tys. rannych żołnierzy oraz 300 zniszczonych czołgów i samochodów pancernych.

To nie była równorzędna walka, w której przeciwko sobie stanęło dwóch podobnie uzbrojonych i równie licznych przeciwników. Powstanie można porównać raczej do walki Dawida z Goliatem, ale w przeciwieństwie do biblijnego starcia, w 1944 roku wygrał silniejszy.

Bliźniacze scenariusze?

Dlaczego Francuzom udało się to, co nie udało się Polakom? Istniało wiele podobieństw między Powstaniem Warszawskim, a tym, co rozpoczęło się 19 sierpnia 1944 roku w Paryżu. W obu przypadkach nie chodziło o wyzwolenie miasta spod okupacji niemieckiej, bo wiadomo było, że Niemcy przegrają wojnę, chodziło raczej o przejęcie władzy i ustanowienie konkretnego ustroju społecznego.

W obu przypadkach spodziewano się szybkiego nadejścia pomocy, jednak pośpiech w wyzwalaniu miast nie było wcale tak ważny, istotniejsze było, aby przywitać przychodzące z pomocą wojska jako niepotrzebnych gości. Oba były również w pewien sposób wymierzone przeciwko komunistom - w przypadku Polski jest to oczywiste, a w przypadku Francji?

Powstanie w Paryżu wybuchło na rozkaz Stalina i miało dwa cele - po pierwsze chciano opanować miasto przed wkroczeniem Sił Wolnych Francuzów, pod dowództwem gen. de Gaulle oraz aliantów, po drugie - opóźnić marsz sprzymierzonych na zachód, do Berlina. W przypadku obu miast, w okresie poprzedzającym powstania, alianci powstrzymywali się od znaczących zrzutów broni. Do Polski - aby nie była użyta przeciw komunistom, do Francji - aby nie posłużyła komunistom do zdobycia władzy.

Jaka była podstawowa różnica pomiędzy obydwoma powstaniami? Polegała ona na tym, że Powstanie Warszawskie zakończyło się militarną i polityczną klęską, a powstanie w Paryżu pełnym sukcesem. A wyglądało to tak...

W drugiej połowie sierpnia 1944 roku alianci ruszyli pośpiesznie w kierunku Paryża. We Francji wybuchły powstania organizowane przez francuski ruch oporu. 19 sierpnia rozpoczęło się powstanie w Paryżu, po czterech dniach walk zakończone sukcesem i kapitulacją garnizonu niemieckiego. Generał Charles de Gaulle stanął na czele francuskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Francja została wyzwolona.

Tak właśnie miało wyglądać Powstanie Warszawskie...

 

Autorka jest historykiem, politologiem, absolwentką Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Przygotowuje pracę doktorską z zakresu polityki zagranicznej PRL w latach 70.

Podziel się:
Wszelkie prawa do tego tekstu są zastrzeżone. Publikowanie go w całości lub części wymaga zgody Wydawcy.

Kierownik Redakcji: Hanna Laska-Kleinszmidt

tel 55 611 20 69

Jeśli chcesz dodać swój komentarz zaloguj się. Jeśli nie masz jeszcze konta zarejestruj się tutaj.
MENU

eŚWIATOWID W LICZBACH

 

Publikacji: 12107
Galerii: 307
Komentarzy: 1354

 


Liczba odwiedzin: 11459164

KONTAKT Z REDAKCJĄ

Wydawca:

Centrum Spotkań Europejskich
"ŚWIATOWID"

pl. Jagiellończyka 1
82-300 Elbląg
tel.: 55 611 20 50
fax: 55 611 20 60

 

Redakcja:
redakcja@eswiatowid.pl
tel.: 55 611 20 69

Administrator systemu:
adm@swiatowid.elblag.pl
 

 

 


 

 

Projekt dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007 - 2013 

oraz budżetu samorządu województwa warmińsko - mazurskiego.