Na zaproszenie wojewody Mariana Podziewskiego odpowiedzieli znani artyści, w tym światowej sławy malarz, grafik, twórca plakatów Rafał Olbiński, reżyser Janusz Majewski, kompozytor, dyrygent, reżyser Jerzy Satanowski, aktor, reżyser, wykładowca łódzkiej szkoły filmowej prof. Wojciech Malajkat i aktor Piotr Szwedes.

W forum uczestniczyli także m.in. sekretarz stanu w ministerstwie kultury Piotr Żuchowski, szefowie instytucji kultury, przedstawiciele organizacji pozarządowych, duchowieństwa i samorządowcy.

Spotkanie było okazją do wręczenia wyróżnień za działalność artystyczną i kulturalną. Na wniosek wojewody Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski został odznaczony długoletni dyrygent olsztyńskiej filharmonii prof. Janusz Przybylski. Srebrny Krzyż Zasługi odebrał dyrektor Fundacji Rozwoju Regionu Gołdap Mirosław Słapik, zaś brązowy medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis - prof. Wojciech Malajkat.

Odznaki Zasłużony dla Kultury Polskiej otrzymali: twórczyni i wieloletnia dyrektor Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie Barbara Grąziewicz - Chludzińska, ks. Stanisław Jasiński z Jezioran, fotografik i fotoreporter Wacław Kapusto, dyrektor Ełckiego Centrum Kultury Beata Makuch, Piotr Szwedes oraz krytyk filmowy i dziennikarz telewizyjny Bogumił Osiński. Sam wojewoda Marian Podziewski został uhonorowany odznaką Za Opiekę nad Zabytkami.

Debatę pod hasłem Praktykowanie kultury. Czy Warmię i Mazury stać na oryginalny produkt kulturalny? poprowadził Jacek Nowiński, dyrektor Biblioteki Elbląskiej, menedżer i badacz instytucji kultury.

Forum towarzyszyła wystawa plakatów Rafała Olbińskiego i obrazów Janusza Wierzyńskiego, a zakończył je występ kabaretowy Krzysztofa Daukszewicza.

***

W swoim wystąpieniu, które poprzedziło debatę, Piotr Żuchowski mówił, że o kulturze należy rozmawiać "szczerze, w sposób prawdziwy i autentyczny", nie można zapominać o tym, by jej zjawiska poddawać wartościowaniu i ocenie. Jeśli chodzi o temat dyskusji, czyli oryginalny produkt kulturalny Warmii i Mazur, przedstawiciel resortu powiedział, że aby stworzyć taki produkt, najpierw powinien powstać pomysł, a wtedy na jego finansowanie znajdą się pieniądze.

- Możemy mówić o kulturze wtedy, kiedy mamy wielkie osiągnięcia, instytucje, pieniądze i tak dalej, ale każdy produkt kulturalny zaczyna się od człowieka, od ludzi z krwi i kości, i ci ludzie są dziś na tej sali - podsumował Piotr Żuchowski.

Zdaniem Jacka Nowińskiego, obecnie trudno mówić o uczestnictwie w kulturze, należy raczej mówić o "użytkowaniu kultury". Czy, nawiązując do hasła promującego Mazury w konkursie na siedem nowych cudów natury (Mazury Cud Natury), jesteśmy w stanie stworzyć i z takim samym zapałem propagować hasło: Warmia i Mazury - Imperium Kultury? Czy takie hasło brzmiałoby prawdziwie? Czy - i ewentualnie jakie mamy w regionie oryginalne produkty kulturalne? Szef Biblioteki Elbląskiej zauważył, że trudno mówić o oryginalności, unikatowości przedsięwzięć w rodzaju Dni miast, gmin, województw, czy świąt związanych z tradycjami kulinarnymi (jak święta pierogów, smażonego kurczaka itp.), bo te organizowane są w różnych miejscach Polski. W ostatnich latach nastąpił także prawdziwy wysyp grup rekonstrukcji historycznej, zalew imprez kabaretowych, a także akcji letnich.

- O tym nie chcemy dziś rozmawiać. Chcemy mówić o tym, co oryginalne, autentyczne, artystyczne, co jest, co może być prawdziwą kotwicą kulturową w naszym regionie - mówił zachęcając do debaty Jacek Nowiński.

Wypowiedzi uczestników Forum dotyczyły różnych spraw. Pojawiły się opinie, że w przypadku kultury należy mówić nie o "produktach", a o "dziełach". Wskazywano na problemy: niewystarczających nakładów na kulturę i dysproporcji w tym zakresie między regionami, braku regionalnego funduszu filmowego (dyrektor teatru im. Jaracza w Olsztynie Janusz Kijowski; Janusz Majewski), słabego uczestnictwa w kulturze, które wiąże się z brakiem edukacji artystycznej, brakiem elit i kiepskim czytelnictwem, ale również na to, iż nie zawsze złym pomysłem jest "sprzedawanie" treści wysokiej kultury przy okazji działań z kręgu kultury popularnej (szef Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie Andrzej Marcinkiewicz; Rafał Olbiński).

Pojawiły się też sprawy: Teatru Wiejskiego Węgajty, który walczy o przetrwanie (olsztyńska aktorka i radna wojewódzka Irena Telesz), braku miejsca do prezentowania kolekcji Warmińsko-Mazurskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (animatorka kultury i działaczka społeczna Elżbieta Fabisiak; dyrektor olsztyńskiego Biura Wystaw Artystycznych Małgorzata Jackiewicz - Garniec), upominano się o nestorów życia kulturalnego i artystycznego, którzy po odejściu na emeryturę są często skazywani na śmierć publiczną, a mogą i powinni mieć możliwość dalszego udziału w życiu społecznym (Bohdan Głuszczak, twórca Pantomimy Olsztyńskiej). Z kolei Barbara Grąziewicz - Chludzińska przypomniała, że niestety bez echa minęła 90. rocznica urodzin i 20. rocznica śmierci cenionego olsztyńskiego choreografa i pedagoga Wojciecha Muchlady.

A co już jest lub może być produktem kulturalnym naszego województwa? W czasie dyskusji wskazywano np. na olsztyński festiwal teatralny Demoludy, iławską Złotą Tarkę, reggae w Ostródzie, Piknik Country w Mrągowie, Filharmonię Dowcipu Waldemara Malickiego i festiwal organowy w Pasymiu (Jacek Nowiński; Janusz Kijowski; burmistrz Mrągowa Otolia Siemieniec; pisarz i scenarzysta Jerzy Niemczuk). Produktem markowym regionu może być także... spokój natury i cisza, które pozwalają ludziom odnaleźć siebie (muzyk i wokalista Stefan Brzozowski).

Zapraszamy do obejrzenia fragmentów dyskusji:

- głos Rafała Olbińskiego:

- głos reżysera, dyrektora Teatru im. Jaracza w Olsztynie Janusza Kijowskiego:

- Janusz Kijowski o festiwalu teatralnym Demoludy:

- głos Bohdana Głuszczaka, twórcy Pantomimy Olsztyńskiej:

- głos muzyka i wokalisty Stefana Brzozowskiego:

- głos reżysera Janusza Majewskiego:

- głos Elżbiety Fabisiak, animatorki kultury i działaczki społecznej:

- głos Małgorzaty Jackiewicz - Garniec, historyka sztuki, dyrektor olsztyńskiego Biura Wystaw Artystycznych:

- głos burmistrza Mrągowa Otolii Siemieniec:

- głos prozaika i scenarzysty Jerzego Niemczuka:

- głos Barbary Grąziewicz - Chludzińskiej:

- głos Andrzeja Marcinkiewicza, dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie:

Redakcja: Agnieszka Jarzębska

Zdjęcia, montaż: Krzysztof Chaja