Skanery, które same skanują całe książki, mikrofilmy oraz wykonują kopie zabytków w 3D, wirtualne portale muzealne, cyfrowa rekonstrukcja starych filmów, filmy o historii Polski w 3D i technologia holograficzna - przed kulturą i nami wszystkimi cyfryzacja otwiera zupełnie nowe możliwości.
W instytucjach kultury w całym kraju trwa wielka akcja digitalizacji zasobów dziedzictwa kulturowego.
W zależności od finansów i możliwości organizacyjnych proces ten przebiega w różnym tempie, ale każdego dnia przybywa cyfrowych kopii dzieł sztuki, zabytkowych przedmiotów, starych książek, dokumentów, fotografii i nagrań.
Na poziomie kraju całą operację nadzorują z ramienia rządu instytucje takie, jak Biblioteka Narodowa, Narodowy Instytut Audiowizualny (NInA) czy powołany niedawno Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów (powstał z przekształcenia Ośrodka Ochrony Zbiorów Publicznych).
Jarosław Czuba, zastępca dyrektora NInA, podkreśla, że pierwszym i podstawowym celem digitalizacji jest zabezpieczenie zbiorów. Równie ważne jest ich jak najszersze udostępnienie - w tym w internecie.
Właśnie o możliwościach, jakie daje digitalizacja dóbr kultury - i nie tylko - rozmawiano na konferencji Cyfrowa kultura. Archiwa, biblioteki, muzea, która w ubiegłym tygodniu odbyła się w Warszawie.
O finansową pomoc w zakupie sprzętu i prowadzeniu digitalizacji instytucje kultury mogą ubiegać się np. w ramach Wieloletniego Programu Rządowego Kultura +. Program ruszył w marcu. Jego budżet na lata 2011-2015 to 120 mln zł.
Uczestnicy konferencji mogli dowiedzieć się więcej na temat Kultury +, a także obejrzeć nowoczesny sprzęt i posłuchać o rozwiązaniach informatycznych, które wspierają digitalizację, przechowywanie danych cyfrowych i ich udostępnianie - na miejscu czy w internecie.
Nowe technologie usuwają bariery w dostępie do kultury. Dzięki internetowi każdy, bez względu na miejsce zamieszkania, zasobność portfela czy stan zdrowia, może dziś oglądać np. zbiory muzeów czy bibliotek z całego świata, zdobywać wiedzę i rozwijać zainteresowania. Zmieniają się same placówki - i podejście ludzi, którzy w nich pracują.
Muzeum Powstania Warszawskiego to jedno z najnowszych i najciekawszych polskich muzeów. Aby przybliżać historię w jeszcze bardziej interesujący sposób placówka, wspólnie z firmą Platige Image, zrealizowała kilkuminutowy film w technologii 3D Miasto ruin, który pokazuje zniszczoną Warszawę. Od sierpnia 2010 roku animację obejrzało 500 tys. osób.
Muzeum Pałac w Wilanowie stworzyło internetowy wortal, w którym można znaleźć wiele informacji nie tylko o samym pałacu, jego mieszkańcach i kulturze epoki. Są fakty, ciekawostki, multimedia, gry, quizy czy materiały do e-learningu.
Digitalizuje i udostępnia w internecie kolejne partie swoich zbiorów również m.in. istniejące od 2008 roku Narodowe Archiwum Cyfrowe. W jego zasobach jest ponad 15 mln zdjęć powstałych od lat 40. XIX wieku do czasów współczesnych, ponad 30 tys. nagrań dźwiękowych z lat 1889-2007 i około 2,4 tys. filmów z lat 1928-1993.
Stare filmy, które poddawane są digitalizacji i cyfrowej rekonstrukcji, znajdują się też np. w zasobach Filmoteki Narodowej.
Uczestnicy konferencji mieli okazję obejrzeć - premierowo - zrekonstruowaną cyfrowo komedię Gangsterzy i filantropi - fabularny debiut Jerzego Hoffmana (zrealizowany przy współpracy Edwarda Skórzewskiego) z 1962 roku.
Z kolei Muzeum Śląskie w Katowicach otworzyło pierwszą stałą wystawę malarstwa dla osób niewidomych i niedowidzących. W odbiorze sztuki pomagają specjalnie przygotowane przewodniki w alfabecie Braille'a, audioprzewodniki, które wykorzystują doświadczenia audiodeskrypcji, reprodukcje wypukłodrukowe i w postaci wolnostojących reliefów z tworzywa sztucznego.
Temat digitalizacji i szerokiego, wolnego dostępu do zbiorów budzi jednak nadal obawy części pracowników sektora kultury. Sporo osób obawia się np., że pokazanie cennych dzieł w internecie sprawi, że ludzie przestaną odwiedzać muzea czy galerie.
- Projekty takie jak np. te, które realizuje Muzeum Powstania Warszawskiego, pokazują, że tego rodzaju obawy są nieuzasadnione. Jest wręcz przeciwnie - okazuje się, że ludzie jeszcze chętniej odwiedzają takie placówki - mówi Jarosław Czuba:
This text will be replaced
Konferencję Cyfrowa kultura zorganizowali: IBM Polska, Narodowy Instytut Audiowizualny i Filmoteka Narodowa.
A więcej radiowych nagrań na ten temat - już niedługo na eswiatowid.pl .
Rozmawiała Agnieszka Jarzębska