Elbląg to miasto o długiej, 780-letniej historii. Dziś może się pochwalić się wieloma zabytkami. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych jest katedra elbląska. Choć większość turystów kieruje się głównie na Stare Miasto, to nie zawsze są świadomi, że nie tylko budowle nadają miastu charakterystyczny wygląd. Mowa o rzeźbach, które zapisały się w historii Elbląga. Było to największe w skali polskiej wydarzenie artystyczne wiążące sztukę z metalowymi konstrukcjami – nazwano je Biennale Form Przestrzennych.
Zaczęło się od Galerii El
Pomysłodawcą Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, był założyciel Galerii EL, Gerard Kwiatkowski (ur. 22.10.1930 zm. 11.08.2015). Łącznie na terenie miasta odbyło się pięć edycji tego przedsięwzięcia, w latach: 1967,1969,1971 oraz 1963. Z biegiem czasu, przekaz Biennale nie był związany tylko ze sztuką oraz jej abstrakcyjnymi formami. Obejmował o wiele szerszą problematykę ówczesnej Polski i awangardy artystycznej. Z tego powodu artyści dostali tzw. wolną rękę na tworzenie swoich dzieł. W sumie od 1965 do 1986 powstało 51 form przestrzennych - abstrakcyjnych rzeźb z metalu, które projektowano dla konkretnego obszaru miejskiego.
Sam pomysł na budowę metalowych rzeźb na terenie Elbląga był próbą przywrócenia stworzonej w pierwszej połowie XX wieku idei konstruktywistów. Polegała ona na zbliżeniu sztuki i techniki, artysty i robotnika, dzieła i jego odbiorcy. Celem tych działań była również organizacja przestrzeni na placach, skwerach i ulicach miasta, przy pomocy nowych elementów zwanych „formami przestrzennymi”. Tworzone rzeźby miały zastąpić dawne pomniki i figury, które ówcześnie znajdywały się na terenie Elbląga. Efektem tego pomysłu było zorganizowanie Biennale Form Przestrzennych.
W proces budowy rzeźb był zaangażowany Zakład Mechaniczny Zamech w Elblągu. Oprócz metalowych elementów zapewnił pomoc spawaczy i materiały spawalnicze. To dzięki ich pomocy artystom udało się przelać swoje wizje na metalowe konstrukcje.
Ślady Abakanowicz w Elblągu
W grupie 50 artystów, którzy brali udział w I Biennale Form Przestrzennych, była znana i wybitna artystka Magdalena Abakanowicz (ur. 20.06.1930 zm. 20.03.2017). Na terenie Elbląga znajduje się jej 7-metrowa konstrukcja. Rzeźba powstała ze zwiniętego arkusza blachy, na zewnątrz którego artystka umieściła krótkie, wieloboczne w przekroju rury. Forma miała przypominać konar drzewa. Usytuowana jest na skrzyżowaniu ulic Przymurze i Przy Bramie Targowej, nieopodal budynku I Liceum Ogólnokształcącego. Opowiadając o swoim elbląskim doświadczeniu Magdalena Abakanowicz mówiła:
„Na I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu znalazłam się przypadkiem. Tafla blachy, którą wybrałam, była chłodna i śliska. Zwinęłam ja w owalną rurę siedmiometrowej wysokości. Zostawiłam szparę. Pozwalała wejść do środka. Przez puste dospawane rękawy - niby gałęzie wpadało światło. Ale nie nawiązała się przyjaźń. Ten metal nie przekazał mi żadnych tajemnic. Mimo to, zawarłam w nim coś, nad czym ciągle jeszcze pracuję."