Sprawa elbląska to określenie odnoszące się do wydarzeń związanych z pożarem hali produkcyjnej nr 20 zakładów mechanicznych Zamech w Elblągu, a także konsekwencji tego pożaru.

W nocy z 16 na 17 lipca 1949 roku spłonęła hala produkcyjna nr 20 zakładów mechanicznych Zamech w Elblągu. Po pożarze Urząd Bezpieczeństwa, pod zarzutem sabotażu, aresztował ponad 100 osób, przy czym część aresztowanych nie miała żadnych związków z Zamechem, a ich areszt miał charakter polityczny (m.in. reemigranci z Francji zostali oskarżeni o tworzenie siatki szpiegowskiej). Troje z aresztowanych skazano na śmierć, sześcioro na długoletnie więzienie, wiele osób zmarło podczas śledztwa lub krótko po nim.

Był to najbardziej odczuwalny w Elblągu akt stalinowskiego terroru, a wydarzenie to jest upamiętnione skwerem im. Ofiar Sprawy Elbląskiej oraz tablicą pamiątkową.

- Wciąż nie wyjaśnione zostały przyczyny pożaru z 1949 roku, a skutki rozpętanego śledztwa i następnie procesów sądowych, prowadzonych przez specjalne sądownictwo wojskowe, uderzyły w ogromną liczbę elblążan - informuje Wiesława Rynkiewicz - Domino z Działu Historii Miasta i Regionu elbląskiego muzeum. - Przesłuchania objęły wszystkich, którzy z jakichkolwiek powodów "cieszyli się" zainteresowaniem miejscowych służb bezpieczeństwa: przeszłość przedwojenna, działalność okupacyjna, zajmowane stanowiska, przynależeli do grup reemigracyjnych. W wymiarze krajowym stała się tzw. "straszakiem elbląskim".

Sprawę elbląską przypomni Tomasz Gliniecki, prowadzący w tej sprawie dziennikarskie śledztwo. Uczestnicy spotkania będą mogli zapoznać się z rezultatami dotychczasowych poszukiwań.

- Braki w oficjalnej dokumentacji śledztwa i materiałów sądowych, z którymi się zetknął, zrodziło pasję możliwie pełnego poznania okoliczności wydarzeń sprzed sześćdziesięciu lat - dodaje Wiesława Rynkiewicz ? Domino.

Na spotkanie miłośników historii zapraszają Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu i oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Kawiarenka Historyczna Clio, 14 grudnia, godz. 17.30, muzealny budynek Gimnazjum. Wstęp wolny.